छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्याकरिता दिनांक २३ ते २७ डिसेंबर २०२३ साठी हवामान अंदाज व कृषिहवामान सल्ला

प्रादेशिक हवामान केंद्र, मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानूसार छत्रपती संभाजीनगर जिल्हयात पुढील पाच दिवसात आकाश स्वच्छ ते ढगाळ राहण्याची शक्यता आहे. तसेच कमाल तापमान २७.० ते ३०.० अंश सेल्सिअस आणि किमान तापमान १२.० ते १४.० अंश सेल्सिअस दरम्यान राहील व सापेक्ष आर्द्रता २९ ते ६२ टक्के राहील तर वाऱ्याचा वेग ०७ ते ०९ किमी/तास राहण्याची शक्यता आहे.  

विस्तारित अंदाजानुसार (ईआरएफएस) छत्रपती संभाजीनगर जिल्हयात दिनांक २७ डिसेंबर २०२३  ते ०२ जानेवारी २०२४ दरम्यान आकाश स्वच्छ ते अंशत:ढगाळ राहील. तसेच पर्जन्यमान सरासरीपेक्षा कमी तर कमाल तापमान व किमान तापमान मध्यम प्रमाणात सरासरी पेक्षा अधीक राहण्याची शक्यता आहे.

कृषि हवामान सल्ला

ऊस

फुटवे अवस्था ते कांडे धरणे

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे ऊस पिकामध्ये खोडकिडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असुन, याच्या व्यवस्थापनासाठी क्लोरोपायरीफॉस २० ईसी २० ते २५  मिली किंवा फिप्रोनील ५ एससी ३० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

कापुस

बोंड धरणे ते वेचणी अवस्था

वेचणीस तयार असलेल्या कापूस पिकाची वेचणी करून घ्यावी. तसेच मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे कापुस पीकामध्ये गुलाबी बोंडअळीचा प्रादूर्भाव वाढण्याची शक्यता असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी प्रोफेनोफॉस ५० टक्के ४०० मिली किंवा इमामेक्टीन बेन्झोएट ५ टक्के ८८ ग्रॅम किंवा प्रोफेनोफॉस ४० टक्के + सायपरमेथ्रीन ४ टक्के ४०० मिली प्रति एकर याप्रमाणात आलटून पालटून तीन दिवसानंतर फवारणी करावी. 

तुर

दाणे भरणे ते शेंगा वाढीची अवस्था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे तूर पिकामध्ये शेंगा पोखरणाऱ्या अळीच्या प्रादुर्भाव दिसून येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी इमामेक्टीन बेन्झोएट (५ एसजी) ४.४ ग्रॅम किंवा इंडोक्झाकार्ब (१५.८ इसी) ६.६ मिली प्रती १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. तसेच तूर पिकावरील शेंगमाशीच्या व्यवस्थापनासाठी लॅमडा सायहॅलोथ्रीन ५ ईसी ०८ मिली किंवा ल्युफेनुरॉन ५.४ टक्के १२ मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

रब्‍बी ज्‍वारी

वाढीची अवस्‍था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे रब्बी ज्वारी पिकावर लष्करी अळीचा प्रादूर्भाव वाढण्याची शक्यता असुन याच्या सर्वेक्षणासाठी एकरी ०५ कामगंध सापळे लावावेत. तसेच प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून ५ टक्के निंबोळी अर्क किंवा अझाडीरॅक्टीन १५०० पीपीएम ५० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

करडई

वाढीची अवस्‍था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे करडई पिकातील रस शोषण करणा-या (काळा मावा) किडीचा प्रादूर्भाव वाढण्याची शक्यता असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी डायमिथोएट ३० ईसी १० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. तसेच पिवळे चिकट सापळे प्रति हेक्टरी ५० या प्रमाणात लावावेत.

मका (रब्बी)

वाढीची अवस्‍था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे मका पिकावरील लष्करी अळीचा प्रादूर्भाव वाढण्याची शक्यता असुन याच्या सर्वेक्षणासाठी एकरी ०५ कामगंध सापळे लावावेत.तसेच प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून ५ टक्के निंबोळी अर्क किंवा अझाडीरॅक्टीन १५०० पीपीएम ५० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

गहू    

वाढीची ते फुटवे अवस्था

पेरणी करुन २० ते ३० दिवस झालेल्या फुटवे अवस्थेतील गहू पीकास नत्राचा दुसरा हप्ता ५० किलो याप्रमाणे प्रतिहेक्टरी दयावा.

कांदा

वाढीची अवस्था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे कांदा पिकामध्ये करपा रोगाचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी मॅन्कोझेब २५ ग्रॅम किंवा डायथेन एम-४५ २५ ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून १० ते १५ दिवसाच्या अंतराने आलटून पालटून फवारणी करावी. तसेच कांदा पिकावरील मावा, तुडतुडे व फुलकिडींच्या व्यवस्थापनासाठी ५ टक्के निंबोळी अर्काची फवारणी करावी तसेच पिवळे व निळे चिकट सापळे (छोट्या आकाराची) एकरी २५ ते ३० या प्रमाणात लावावेत.

पेरू

फळ वाढीची ते परीपक्वता अवस्था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे यामुळे पेरू बागेमध्ये फळमाशीचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता असून याच्या व्यवस्थापनासाठी हेक्टरी २० ते २५ मिथाईल युजेनॉलची रक्षक सापळे लावावीत. तसेच काढणीस तयार असलेल्या पेरु फळांची काढणी करून प्रतवारी करावी व बाजारपेठेत विक्रीसाठी पाठवावीत.

आंबा

फुलधारणा अवस्था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे आंबा फळबागेत भुरी रोगाचा प्रादुर्भाव दिसून येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी प्रोपीओनेट १० मिली प्रति १० लीटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

भाजीपाला

फळधारणा ते फळवाढीची अवस्था

मागील आठवडयातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे टोमॅटो पिकामध्ये शेंडा व फळ पोखरणाऱ्या अळीचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी क्लोरानट्रानिलीप्रोल १८.५  एससी ४ मिली प्रती १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. तसेच टोमॅटो पिकावर नाग अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे याच्या व्यवस्थापनासाठी फिप्रोनील १५ मिली किंवा सायंट्रानिलीप्रोले १०.२६ टक्के ओ.डी. ५ मिली प्रती १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. 

पशुसंवर्धन

सध्यस्थितीत शेतकरी बांधवांनी थंडीपासुन जनावरांचे व पक्ष्यांचे संरक्षण करण्याकरीता जनावरांच्या व पक्ष्यांच्या शेडला बारदाने लावावेत. शेडमधील तापमान नियंत्रीत ठेवण्याकरीता इलेक्ट्रीक बल्ब लावावेत. तसेच जनावरांना रात्रीच्या वेळेस उघडयावर न बांधता गोठयातच बांधावे.

शेतकरी बांधवांनी शेळया व मेंढयांना सकाळी उशीरा चरण्यासाठी सोडावे व सर्दी जाणवल्यास पशुवैदयकांच्या सल्ल्याने उपचार करावा.

इतर

शेतक-यांनी रब्बी हंगामातील पीकांना त्यांच्या वाढीच्या संवेदनशील अवस्थेत गरजेनुसार पाणीव्यवस्थापन करावे, जेणेकरुन ओलाव्यामुळे जमीनीतील अन्नद्रव्यांचा कार्यक्षम वापर होवून ताण कमी राहिल्याने किडींचे प्रमाण कमी होण्यास मदत होते व उत्पन्नात वाढ होते.

सदर कृषि सल्लापत्रिका वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विदयापीठ, परभणी अंतर्गत असलेल्या जिल्हा कृषि हवामान केंद्र (DAMU), कृषि विज्ञान केंद्र, छत्रपती संभाजीनगर-१ येथील तज्ञ समितीच्या शिफारशी वरून तयार करून प्रसारित करण्यात आली.