छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्याकरिता दिनांक २८ ऑगस्ट ते ०१ सप्टेंबर २०२४ साठी हवामान अंदाज व कृषिहवामान सल्ला

 प्रादेशिक हवामान केंद्र, मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानूसार छत्रपती संभाजीनगर जिल्हयात पुढील पाच दिवसात हवामान ढगाळ राहून तुरळक ठीकाणी हलक्या ते मध्यम स्वरुपाच्या पावसाची शक्यता आहे. तसेच कमाल तापमान २९.० ते ३१.० अंश सेल्सिअस आणि किमान तापमान २२.० ते २४.० अंश सेल्सिअस दरम्यान राहील व सापेक्ष आर्द्रता ७० ते ८८ टक्के राहील तर वाऱ्याचा वेग १९ ते २३ किमी/तास राहण्याची शक्यता आहे.

सतर्कता: छत्रपती संभाजीनगर जिल्हयात दि. २९ ऑगष्ट २०२४ रोजी तुरळक ठिकाणी ‍वादळीवारा व विजेच्या कडकडाटासह हलक्या ते मध्यम स्वरुपाच्या पावसाची शक्यता असुन वा-याचा वेग जास्त (३० ते ४० किमी/तास) राहण्याची शक्यता आहे.

विस्तारित अंदाजानुसार (ईआरएफएस) छत्रपती संभाजीनगर जिल्हयात दि. ०१ ते ०७ सप्टेंबर २०२४ दरम्यान आकाश अंशतःढगाळ ते ढगाळ राहण्याची शक्यता आहे. तसेच पर्जन्यमान सरासरीपेक्षा जास्त  तर कमाल तापमान व किमान तापमान सरासरी ऐवढे राहण्याची शक्यता आहे.

कृषी हवामान सल्ला

सोयाबीन

शेंगा लागणे ते दाणे भरणे अवस्था

मागील आठवड्यातील ढगाळ वातावरण व वाढलेली आर्द्रता यामुळे सोयाबीन पिकामध्ये चक्रीभुंगा किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी थायमिथोक्झाम १२.६ टक्के + लॅमडा सायहॅलोथ्रीन ९.५ टक्के झेडसी २.५ मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळुन स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी. तसेच सोयाबीन पिकावर शेंगा पोखरणारी अळीचा प्रादूर्भाव ‍दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी फ्लूबेन्डामाईड ३९.३५ एस सी ०३ मिली किंवा क्लोरँट्रनिलीप्रोल १८.५ एससी  ०३ मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी.      

खरीप ज्वारी

पोटरी अवस्था

मागील आठवड्यातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे ज्वारी पिकामध्ये लष्करी अळीचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता असुन, प्रादुर्भाव ओळखण्यासाठी पिकात १५ कामगंध सापळे प्रति एकर याप्रमाणे लावावेत. प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास व्यवस्थापनासाठी निंबोळी अर्क ५ टक्के किंवा अझाडिरॅक्टिन १५०० पीपीएम ५० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळुन स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी.

बाजरी

पोटरी अवस्था

मागील आठवड्यातील ढगाळ व दमट वातावरणामुळे बाजरी पिकामध्ये खोड किडीचा प्रादुर्भाव दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी क्विनॉलफॉस २५ टक्के २० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळुन स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी.

खरीप भुईमूग 

आऱ्या धरणे ते शेंगा लागणे अवस्था

मागील आठवड्यातील ढगाळ वातावरणामुळे भुईमुग पिकामध्ये टिक्का रोगाचा प्रादुर्भाव दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी हेक्साकोनाझोल ५ टक्के ईसी ३० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी. तसेच भुईमुग पीकावरुन रिकामे ड्रम फिरवावे, त्यामुळे आ-या जमीनीत घूसून शेंगांची संख्या वाढण्यास मदत होईल.

आद्रक

फुटवे ते कंद धरणे अवस्‍था

सध्यस्थितीत अद्रक पिकामध्ये सुत्रकूर्मीचा (मुळावरील गाठी) प्रादुर्भाव दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी पॅसिलोमायसीस या जैविक बुरशीची १ किलो/लिटर प्रति एकर  २०० लिटर पाण्यात मिसळून आळवणी करावी. तसेच मागील आठवड्यातील ढगाळ वातावरण व वाढलेली आर्द्रता यामुळे आद्रक पिकामध्ये कंदसड दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी परभणी कृषि विद्यापीठाने विकसित केलेले बायोमिक्स हे जैविक बुरशीनाशक व कीडनाशकाची ५ लिटर प्रति एकर प्रमाण घेऊन पाण्यात मिसळुन आळवणी करावी किंवा कॉपर ऑक्झीक्लोराईड ५० टक्के डब्ल्यूपी २५ ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळुन आळवणी करावी.  

हळद

फुटवे ते कंद धरणे अवस्‍था

मागील काही दिवसांमधील दमट वातावरणामुळे हळद पिकामध्ये कंदमाशीचा प्रादुर्भाव दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी क्लोरीपायरीफॉस २० टक्के ईसी ३० मिली किंवा क्विनॉलफॉस २५ टक्के २० मिली प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून पावासाची उघाड बघून स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी.

मोसंबी

फळ वाढीची अवस्‍था

पाऊस व ढगाळ वातावरणामुळे मोसंबी फळबागेमध्ये बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव होऊन फळगळ दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी कार्बेनडेझीम किंवा बावीस्टीन १५-२० ग्रॅम + युरिया १०० ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी.

डाळिंब

फळ वाढीची अवस्‍था

डाळिंब बागेमध्ये फायटोप्थोरा बुरशीमुळे मर दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी मेटालॅक्झिल ८ टक्के + मॅन्कोझेब ६४ टक्के २० ते २५ ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळुन आळवणी करावी.

भाजीपाला

फुल ते फळ धारणा अवस्था

मागील आठवड्यातील ढगाळ वातावरणामुळे व वाढलेल्या आर्द्रतेमुळे भेंडी पिकामध्ये भुरी रोगाच्या प्रादुर्भाव दिसुन येत असुन याच्या व्यवस्थापनासाठी पाण्यात विरघळणारे सल्फर २५ ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळुन स्वच्छ वातावरणात फवारणी करावी.

तुती रेशीम

रेशीम किटकांच्या वाढीच्या अवस्थेनंतर चौथी कात अवस्थेपुर्वी ढगाळ हवामानात फांदी खादय देण्यापुर्वी रॅकवर १०० अंडी पुंजासाठी १० ते १५ किलो १०-१२ दिवसात पांढरा चूना व कात पास होण्यापुर्वी विजेता निर्जंतुक ४ किग्रॅ एक दिवस आड धूरळणी करावी.    

पशुसंवर्धन

सद्यस्थितीत जनावरे शेतात चरत असतांना जनावरांना जखमा होऊन त्यामध्ये अळया होतात. अशा वेळी शेतकरी बांधवांनी प्रथमोपचार म्हणून १ ते २ कापुरवडी व खोबरे तेल एकत्र मिसळून किंवा औषधी दुकानातील टर्पेन्टाईन तेलात भिजलेला कापसाचा बोळा जखमेवर सतत २ ते ३ दिवस बसविल्यास सर्व अळया मरतात. जखम जर मोठी असल्यास पशुवैद्यकाच्या सहाय्याने आयव्हरमेक्टीन इंजेक्शन द्यावे.

इतर

सद्यस्थितीत पीकावरील किड व किटकनाशकाच्या फवारणीमुळे शेतामध्ये औषधांच्या रिकाम्या बादल्या पडून राहतात. अशा ठिकाणी साचलेल्या पाण्याच्या डबक्यामध्ये जनावरे पाणी पिऊन त्यांना विषबाधा होण्याची शक्यता असते. त्यामुळे शेतकरी बांधवांनी फवारुन झाल्यानंतर औषधांच्या रिकाम्या बादल्यांची योग्य विल्हेवाट लावावी व जनावरांना इतरत्र कुठेही पाणी न पाजवता स्वच्छ पाणी पिण्यास द्यावे आणि जर विषबाधा दिसून येत असल्यास पशुवैद्यकाशी त्वरीत संपर्क साधावा.

सदर कृषि सल्ला पत्रिका जिल्हा कृषि हवामान केंद्र (DAMU) कृषि विज्ञान केंद्र, छत्रपती संभाजीनगर-१ येथील तज्ञ समितीच्या शिफारशीवरून तयार करून प्रसारित करण्यात आलेली आहे.